Μία από τις πρώτες θέσεις μεταξύ των πιο φτωχών περιοχών στην Ελλάδα και στο σύνολο των χωρών της ΕΕ κατέχουν 44 οικισμοί στον ορεινό όγκο της επαρχίας Λαγκαδά και σε τμήμα της Aνατολικής Θεσσαλονίκης
Η σταδιακή εγκατάλειψή τους από τον ντόπιο πληθυσμό, που συνέβαλε στην ερήμωσή τους, τα καθιστά “χωριά γερόντων”, όπου η ανεργία ξεπερνά το 10%, τα εισοδήματα των νοικοκυριών είναι από τα πλέον χαμηλά, ενώ ο κλάδος της γεωργίας - κτηνοτροφίας συρρικνώθηκε τα τελευταία χρόνια στο 50%.
Ενδεικτικό της δύσκολης κατάστασης στην οποία έχει περιέλθει ο πληθυσμός, που υπολογίζεται σήμερα στους 70.000 κατοίκους στο σύνολο των 13 δήμων της επαρχίας Λαγκαδά, είναι ότι με τον κλάδο της γεωργίας - κτηνοτροφίας και αλιείας, τη βασική πηγή εισοδήματος για αυτές τις περιοχές, ασχολούνται μόλις 6.511 άνθρωποι, όταν πριν από δέκα χρόνια ο αριθμός ήταν διπλάσιος. Ανάλογη είναι η συρρίκνωση των απασχολούμενων στον κλάδο της μεταποιητικής βιομηχανίας και του εμπορίου, όπου εργάζονται 4.711 και 3.450 άνθρωποι αντίστοιχα, έναντι των 7.000 και 5.000 ατόμων που εργάζονταν στον παρελθόν. Οι αρμόδιες επιτροπές της Ε.Ε τα έχουν χαρακτηρίσει ως “στάσιμους οικισμούς - χωριά”, παρότι βρίσκονται σε περιοχές που, αν υπήρχαν κίνητρα ανάπτυξης, θα μπορούσαν να είναι άκρως προνομιακές, μέσω του αγροτουρισμού, τον οποίο ενισχύει οικονομικά η κοινότητα.
Τα στοιχεία για την ερήμωση των περιοχών αυτών και την κατάσταση στην οποία έχουν περιέλθει καταγράφηκαν σε έρευνα που είχε γίνει παλιότερα από το ΥΠΕΧΩΔΕ με την επισήμανση ότι πρόκειται για τους πλέον στάσιμους οικισμούς της χώρας, ενώ επικαιροποιήθηκε πρόσφατα από το επαρχείο Λαγκαδά.
Φορείς της περιοχής υποστηρίζουν ότι η κατάσταση δεν έχει αλλάξει τα τελευταία χρόνια, παρά τις κυβερνητικές υποσχέσεις για ενίσχυση της περιφέρειας, αντίθετα σημειώνεται μείωση του πληθυσμού κατά 20% την τελευταία 15ετία.
ΧΩΡΙΑ ΔΥΟ ΤΑΧΥΤΗΤΩΝ
Ο πληθυσμός που έχει απομείνει στις περιοχές της επαρχίας εμφανίζεται απογοητευμένος, καθώς η πολιτεία χρόνια τώρα τους… γυρνά την πλάτη. “Η άρση της απομόνωσης είναι το μεγάλο στοίχημα για το επαρχείο Λαγκαδά, αλλά για αυτό ο δρόμος είναι μακρύς” ανέφερε χαρακτηριστικά η έπαρχος Πόπη Καλαϊτζή, για να συμπληρώσει πως σήμερα στον ίδιο νομό υπάρχουν δυστυχώς περιοχές δύο ταχυτήτων στη μία και την άλλη πλευρά. Σε αυτή του Λαγκαδά, όπως λέει, οι πολίτες δεν έχουν κίνητρα, η κλασική γεωργία πεθαίνει, οι μικρές επιχειρήσεις αργοσβήνουν, με αποτέλεσμα τα εισοδήματα να μειώνονται και τα χωριά να ερημώνουν. “Για αυτό πιστεύω ότι ο ρόλος του επαρχείου δεν είναι διακοσμητικός, όπως πιστεύουν πολλοί, αντίθετα μπορεί να καταστεί μοχλός πίεσης προς την πολιτεία να δώσει επιτέλους κίνητρα σε αυτή τη γωνιά της ελληνικής περιφέρειας”, σημείωσε η έπαρχος.
Σύμφωνα με τα στοιχεία της έρευνας, από τους 44 οικισμούς, που αποτελούν τον ορισμό της ερημωμένης ελληνικής περιφέρειας, οι 38 βρίσκονται στην επαρχία Λαγκαδά, κυρίως στον ορεινό της όγκο, ενώ έξι βρίσκονται στη δυτική και ανατολική πλευρά του νομού Θεσσαλονίκης. Μεταξύ αυτών των φτωχών οικισμών είναι η Όσσα, ο Βερτίσκος, ο Σοχός, η Αρέθουσα, τα Πετροκέρασα, ο Μελισσουργός, το Πολυδένδρι, ο Λοφίσκος, η Αρετή, η Αρέθουσα, τα χωριά του δήμου Καλλινδοίων, επίσης τα χωριά Μεσσαίο, Πετρωτό, Πεντάλοφος στο δήμο Καλλιθέας, καθώς και η Περιστερά, το Λιβάδι και το Μονοπήγαδο που βρίσκονται στην ανατολική πλευρά του νομού στο δήμο Βασιλικών.
Ο πληθυσμός που έχει απομείνει στις περιοχές της επαρχίας εμφανίζεται απογοητευμένος, καθώς η πολιτεία χρόνια τώρα τους… γυρνά την πλάτη. “Η άρση της απομόνωσης είναι το μεγάλο στοίχημα για το επαρχείο Λαγκαδά, αλλά για αυτό ο δρόμος είναι μακρύς” ανέφερε χαρακτηριστικά η έπαρχος Πόπη Καλαϊτζή, για να συμπληρώσει πως σήμερα στον ίδιο νομό υπάρχουν δυστυχώς περιοχές δύο ταχυτήτων στη μία και την άλλη πλευρά. Σε αυτή του Λαγκαδά, όπως λέει, οι πολίτες δεν έχουν κίνητρα, η κλασική γεωργία πεθαίνει, οι μικρές επιχειρήσεις αργοσβήνουν, με αποτέλεσμα τα εισοδήματα να μειώνονται και τα χωριά να ερημώνουν. “Για αυτό πιστεύω ότι ο ρόλος του επαρχείου δεν είναι διακοσμητικός, όπως πιστεύουν πολλοί, αντίθετα μπορεί να καταστεί μοχλός πίεσης προς την πολιτεία να δώσει επιτέλους κίνητρα σε αυτή τη γωνιά της ελληνικής περιφέρειας”, σημείωσε η έπαρχος.
Σύμφωνα με τα στοιχεία της έρευνας, από τους 44 οικισμούς, που αποτελούν τον ορισμό της ερημωμένης ελληνικής περιφέρειας, οι 38 βρίσκονται στην επαρχία Λαγκαδά, κυρίως στον ορεινό της όγκο, ενώ έξι βρίσκονται στη δυτική και ανατολική πλευρά του νομού Θεσσαλονίκης. Μεταξύ αυτών των φτωχών οικισμών είναι η Όσσα, ο Βερτίσκος, ο Σοχός, η Αρέθουσα, τα Πετροκέρασα, ο Μελισσουργός, το Πολυδένδρι, ο Λοφίσκος, η Αρετή, η Αρέθουσα, τα χωριά του δήμου Καλλινδοίων, επίσης τα χωριά Μεσσαίο, Πετρωτό, Πεντάλοφος στο δήμο Καλλιθέας, καθώς και η Περιστερά, το Λιβάδι και το Μονοπήγαδο που βρίσκονται στην ανατολική πλευρά του νομού στο δήμο Βασιλικών.
ΕΓΚΑΤΑΛΕΙΨΗ - ΑΠΟΜΟΝΩΣΗ
Για την απομόνωση των χωριών αυτών, όπως ανέφερε ο πρόεδρος του Φορέα Διαχείρισης των Λιμνών Κορώνειας και Βόλβης και πρώην έπαρχος Λαγκαδά, Σάββας Αναστασιάδης, είχε γίνει λόγος για πρώτη φορά από την πολιτεία το 1983 με σχετικό νόμο που εισήγαγε στη βουλή ο τότε υπουργός ΠΕΧΩΔΕ, Αντώνης Τρίτσης. “Οι επισημάνσεις του αείμνηστου Α. Τρίτση ωστόσο παραμένουν και σήμερα επίκαιρες 20 και πλέον χρόνια μετά, διάστημα κατά το οποίο στα χωριά αυτά, που βρίσκονται σε προνομιακές τοποθεσίες, δεν δόθηκε ποτέ κανένα κίνητρο ανάπτυξης και ουδείς ενδιαφέρθηκε να αξιοποιήσει κάποια προγράμματα”, τόνισε ο πρόεδρος του φορέα.
Αποτέλεσμα, όπως υπογράμμισε ο κ. Αναστασιάδης, είναι αυτές οι περιοχές να ερημώνουν μέρα με τη μέρα και να έχουν καταστεί οικισμοί γερόντων με πολύ χαμηλά εισοδήματα. “Σήμερα οι περίπου 70.000 μόνιμοι κάτοικοι της επαρχίας Λαγκαδά, που έχει πληθυσμό και έκταση μεγαλύτερη από ό,τι 16 νομοί της Ελλάδας, ζουν στην εγκατάλειψη, χωρίς κανένα κίνητρο ανάπτυξης, με ελάχιστα μεροκάματα και χωρίς καμία απολύτως δραστηριότητα”, σημείωσε, ενώ επισήμανε ότι χαρακτηριστικό παράδειγμα εγκατάλειψης αποτελούν οι περιοχές του ορεινού όγκου Βερτίσκου - Κερδυλλίων και χωριά του ορεινού όγκου Ζαγκλιβερίου.
Όσον αφορά τώρα τη μετακίνηση του ενεργού και παραγωγικού πληθυσμού από την επαρχία, αυτή γίνεται κυρίως προς το μητροπολιτικό κέντρο της Θεσσαλονίκης και προς τις τουριστικές περιοχές της Ασπροβάλτας και του Σταυρού, όπου ακόμη δημιουργούνται θέσεις εργασίας λόγω της τουριστικής ανάπτυξης.
Για την απομόνωση των χωριών αυτών, όπως ανέφερε ο πρόεδρος του Φορέα Διαχείρισης των Λιμνών Κορώνειας και Βόλβης και πρώην έπαρχος Λαγκαδά, Σάββας Αναστασιάδης, είχε γίνει λόγος για πρώτη φορά από την πολιτεία το 1983 με σχετικό νόμο που εισήγαγε στη βουλή ο τότε υπουργός ΠΕΧΩΔΕ, Αντώνης Τρίτσης. “Οι επισημάνσεις του αείμνηστου Α. Τρίτση ωστόσο παραμένουν και σήμερα επίκαιρες 20 και πλέον χρόνια μετά, διάστημα κατά το οποίο στα χωριά αυτά, που βρίσκονται σε προνομιακές τοποθεσίες, δεν δόθηκε ποτέ κανένα κίνητρο ανάπτυξης και ουδείς ενδιαφέρθηκε να αξιοποιήσει κάποια προγράμματα”, τόνισε ο πρόεδρος του φορέα.
Αποτέλεσμα, όπως υπογράμμισε ο κ. Αναστασιάδης, είναι αυτές οι περιοχές να ερημώνουν μέρα με τη μέρα και να έχουν καταστεί οικισμοί γερόντων με πολύ χαμηλά εισοδήματα. “Σήμερα οι περίπου 70.000 μόνιμοι κάτοικοι της επαρχίας Λαγκαδά, που έχει πληθυσμό και έκταση μεγαλύτερη από ό,τι 16 νομοί της Ελλάδας, ζουν στην εγκατάλειψη, χωρίς κανένα κίνητρο ανάπτυξης, με ελάχιστα μεροκάματα και χωρίς καμία απολύτως δραστηριότητα”, σημείωσε, ενώ επισήμανε ότι χαρακτηριστικό παράδειγμα εγκατάλειψης αποτελούν οι περιοχές του ορεινού όγκου Βερτίσκου - Κερδυλλίων και χωριά του ορεινού όγκου Ζαγκλιβερίου.
Όσον αφορά τώρα τη μετακίνηση του ενεργού και παραγωγικού πληθυσμού από την επαρχία, αυτή γίνεται κυρίως προς το μητροπολιτικό κέντρο της Θεσσαλονίκης και προς τις τουριστικές περιοχές της Ασπροβάλτας και του Σταυρού, όπου ακόμη δημιουργούνται θέσεις εργασίας λόγω της τουριστικής ανάπτυξης.
ΑΠΟΨΗ “ΑΝΕΠΙΤΥΧΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗ”
Του Λεωνίδα Καζακόπουλου,
καθηγητή τμήματος Αγροτικής Οικονομίας και Ανάπτυξης Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών
“Δυστυχώς η πολιτική για τις ορεινές περιοχές στην Ελλάδα γενικότερα δεν έχει επιτυχία, αλλά ούτε είναι και η καλύτερη δυνατή. Είναι φανερό ότι δεν υπάρχουν κίνητρα για την ανάπτυξη αυτών των περιοχών, ούτε προγράμματα με ουσιαστικές δράσεις και επεμβάσεις που θα βοηθούσαν και θα συνέβαλαν στην άρση της απομόνωσης τους. Το φαινόμενο της ερήμωσης συναντάται σε πολλές περιοχές της χώρας με σημαντικές επιπτώσεις για τους κατοίκους. Διαπιστώνεται μια συρρίκνωση σε πολλούς τομείς και κλάδους και αυτό οφείλεται στην έλλειψη κοινωνικού ιστού και υποδομών από πλευράς πολιτείας. Όπως επίσης και στην έλλειψη αγοράς. Το παράδειγμα του Νυμφαίου στο νομό Φλωρίνης είναι ενδεικτικό της ανάπλασης και ανάπτυξης που μπορεί να υπάρξει σε διάφορες ορεινές περιοχές της χώρας”. καθηγητή τμήματος Αγροτικής Οικονομίας και Ανάπτυξης Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών
ΠΗΓΗ. Εφημερίδα Μακεδονία.
