ΑΝΑΣΤΟΡΩ ΤΑ ΠΑΛΑΙΑ ΜΑΥΡΗ ΒΙΒΛΟΣ ΔΙΩΓΜΩΝ ΚΑΙ ΜΑΡΤΥΡΙΩΝ
ΤΟΥ ΕΝ ΤΟΥΡΚΙΑ, ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΥ (1914-1918)
ΑΝΑΣΤΟΡΩ ΤΑ ΠΑΛΑΙΑ
-“Μεταξύ των φονευθέντων, αριθμούνται και ο εφημέριος του χωρίου Τζαρούκ-τζηκαράν
του τμήματος Μελανδίας Πατήρ Αλέξιος Παπαδόπουλος και ο Αναστάσιος Λαζάρου Κουρουκλόγλου (Κυρικλίδης)”-.
Έρευνα-Επιμέλεια: Αλέξανδρος Θ. Χουβαρδάς
Το Τσαρούκ-Τζηκαράν από το χωριό αυτό του Μικρασιατικού Πόντου κατάγονται οι περισσότεροι Κρυονερίτες Ποντιακής Καταγωγής. Ήταν ένας από τους 110 Ελληνικούς οικισμούς της Εκκλησιαστικής Επαρχίας Νεοκαισάρειας (Νικσαρ). Η εκκλησιαστική διοίκηση διαιρούσε τον Πόντο, στα νεότερα χρόνια, μέχρι το 1922, στις επαρχίες Τραπεζούντας και Ροδοπόλεως, Χαλδιας, Νικοπόλεως, Θεοδοσιουπόλεως, Αμάσειας και Νεοκαισάρειας.
Τμήμα Κοτυώρων
Ήδη από των αρχών του 1917 συχνάκις επαναλαμβάνετο ότι μετά την έξωσιν των χωρικών της περιφέρειας θα έλθει και η σειρά των πολιτών. Ο εν Ορδού διαμένων τότε Νομάρχης
Τραπεζούντος Τζεμάλ Αζμή βέης, εκμεταλλευόμενος τον πανικόν και την αδυναμίαν των ομογενών, επρότεινεν όπως ούτοι, προς αποφυγήν της εξορίας, μεταφέρωσι κατά μήνα 200 τόννων τρόφιμα του στρατού εξ Ορδού εις Μεσουδιέ (απόστασις 120 χλμ) Η σκληρά πρότασις εγένετο κατ' ανάγκην αποδεκτή. Τη 19 Αυγούστου 1917 ο ρωσσικός στόλος εβομβάρδισε την πόλιν, φεύγων δε συναπήγαγε τινας εκ των ημετέρων. Τούτο
ήρκεσεν ώστε οι τούρκοι να αποφασίσωσι την απέλασιν των ομογενών, αναθέντες τα κατ'αυτήν εις τον αρχηγόν της χωροφυλακής Κερασούντος χιλίαρχον Κιαζίμ βέην και τον
αρχηγό των παραλιακών δυνάμεων χιλίαρχον Νουρεδίν βέην, αμφοτέρους χριστιανομάχους. Ο πρώτος μάλιστα παρρησία ωμολογεί: "ευτυχώς ο Θεός δεν μοι έδωκεν ευαισθησίαν και
έλεος, δι' αυτό επλάσθην- και επιθυμώ- να πιω το αίμα όλων των χριστιανών εντός ποτηρίου ύδατος… Αισθάνομαι ηδονήν όταν βλέπω την τοιαύτην κατάστασιν των χριστιανών και όταν ακούω τους ολοφυρμούς των ευφραίνομαι, ως εάν ήκουον λύραν καλλίφωνον ή άλλην τινά μουσικήν". Η έξωσις ήρξατο κατά Σεπτέμβριον, οι δε κάτοικοι ωδηγήθησαν διασκορπισθέντες ανα τους νομούς Σεβαστείας και Κασταμονής πλην 2500, οίτινες δια θαλάσσης διαπεραιωθέντες εις Τραπεζούντα μετέβησαν εκείθεν εις Ρωσσίαν.
Ο εκτοπισμός των περί τα Κοτύωρα ελληνικών χωρίων (Βόνα, Τεκέ, Ιάσων, Φερνέκ, Καγιά-μπασή, Χαϊδάρ, Αλανδζάκ, Ολουκλή, Αρτούχ, Οβά Τσικούρ, Ανδούζ, Αγιος Αντώνιος, Κιοκ Ομέρ, Τεπέπαγιά, Τζιτλίκ-κιράν, Κηζήλ-τουζ, Καζανδζίλου, Ελέζ-κιοϊ, Γενίπαζάρ
΄Κηζήλ-ότ, Ουζούν-αλί, Σεμέν, Αχηρλού και Πέι Αλάν), (από του Οκτωβρίου 1916 - Σεπτεμβρίου 1917), εγένετο άνευ αποχρώντος λόγου στρατιωτικής φύσεως, αλλ' απλώς χάριν εξοντώσεως και διαρπαγής των περιουσιών αυτών. "Κατά την έξωσιν, έγραφεν υπό ημερ, 29 Ιανουαρίου 1919 ο σεβ. Μητροπολίτης Νεοκαισάρειας και Κοτυώρων Πολύκαρπος, αντί να οδηγήσει τους δυστυχείς τούτους χριστιανούς δια της ωρισμένης συντόμου οδού, σκοπίμως προς ταλαυπωρίαν και τελείαν εξόντωσιν αυτών ωδήγουν εις τον προς όν όρον δι'
άλλων δυσβάτων και απομεμακρυσμένων επικινδύνων οδών, κατά δε την ταλαιπωρημένην οδοιπορίαν, εβλασθημούντο υπό των συνοδευόντων αυτούς χωροφυλάκων, εδέροντο ανηλεώς και ηναγκάζοντο να διανυκτερεύωσιν εν τω υπαίθρω, πολλάκις υπό την βροχήν και εντός βορβόρου. Θρήνοι και κοπετοί, ολοφυρμοί και πύρινα δάκρυα περιφρονούντο και ού μόνον καμίαν αίσθησιν δεν ενεποίουν εις τα ανθρωπόμορφα ταύτα της φύσεως τέρατα, αλλά και την χλεύην και περιφρόνησιν προεκάλουν, βρέφη δε και νήπια κατά κρημνών εν τη οδό κατερρίπτοντο και δια λίθων ασπλάχνως απετελειούντο τα ταλαίπωρα υπό των αγρίων συνοδών των δύστυχων χριστιανών και πατριωτών μου, οι δε ιερείς επροπηλακίζοντο, εξυβρίζοντο και εξευτελίζοντο…"
"…. Την πτωχήν κωφάλαλον παρθένον Ροδήν, θυγατέρα του Θεοδώρου Γιολτζή Κοτυωρίτου, διεκόρευσεν αναίδην ο αρχίατρος Σαδρενήν εφένδης, ευρισκόμενος νυν εν Τραπαζούντι, δέκα οχτώ ορφανά Ελλήνων Χριστιανών, μετενεχθέντα εις Ορδού εκ των χωρίων Γιαϊλά γιουζή της επαρχίας Κολωνίας, εγένετο άφαντα, κατεδικάσθησαν σκοπίμως εις τον δι' ασιτίας θάνατον…"
Μεταξύ των φονευθέντων, αριθμούνται και ο εφημέριος του χωρίου Τζαρούκ-τζηκαράν του τμήματος Μελανδίας Πατήρ Αλέξιος Παπαδόπουλος και ο Αναστάσιος Λαζάρου Κουρουκλόγλου.
